خط و نشان پتروشیمی برای دشت خشک نیشابور - مجله آزمون اول

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، اوایل تیرماه جاری بود که نماینده عالی دولت در شهرستان نیشابور از سرمایه گذاری یک میلیارد و 286 یورویی چین در مجتمع پتروشیمی نیشابور اطلاع داد. مظفری، فرماندار این شهر، در آن تاریخ عنوان نمود شرکت پتروشیمی نیشابور با سرمایه بالغ بر 1 52 میلیارد تومان تأسیس شده و کار خودش را شروع نموده است. این در حالی است که گفته می گردد تأسیس پتروشیمی در نیشابور با حمایت علی مروی، رئیس کمیسیون انرژی مجلس در دوره نهم و نماینده فعلی وزیر نفت در شرکت پتروپارس انجام می گیرد. در همین زمینه فعالان محیط زیست شهرستان نیشابور در چند روز گذشته با ارسال نامه ای به رئیس سازمان محیط زیست کشور و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، خواهان توقف چنین طرحی شدند؛ چون به عقیده آنها با اجرای پروژه مجتمع پتروشیمی و در کنار صنایع آلاینده ای مثل فولاد خراسان و نیروگاه سیکل ترکیبی در نیشابور، محیط زیست این شهر تاریخی به کلی نابود خواهد شد و جمعیتی بالغ بر نیم میلیون نفر در معرض تهدید قرار دارند.

پتروشیمی نیشابور با سفر رئیس جمهوری چین کلید خوردهمچنین در خبری که اردیبهشت ماه امسال روی وب سایت رسمی استانداری خراسان رضوی منتشر شده، به نقل از غلامحسین مظفری، فرماندار نیشابور، آمده است: وی با اشاره به اقدامات انجام شده برای احداث پتروشیمی نیشابور، تمرکززدایی از مشهد و انتقال پروژه ها به نیشابور را سبب رونق نیشابور عنوان نمود. غلامحسین مظفری که در جلسه شورای اداری شهرستان سخن می گفت، اضافه نمود: بعضی پروژه های عظیم در شهرستان در حال شروع شدن است که یک نمونه آن پتروشیمی نیشابور است که با سفر رئیس جمهوری چین به ایران اقدامات اولیه آن شروع شده است و از همین جا از نمایندگان مردم نیشابور می خواهم تا در به بهره برداری رسیدن از این ظرفیت ایجاد شده به ما یاری نمایند.

پتروشیمی از آلاینده ترین صنایع زیست محیطی است

بااین حال دراین باره، حسینی یکی از کارشناسان محیط زیست نیشابور می گوید: با توجه به اینکه پتروشیمی یکی از آلاینده ترین صنایع زیست محیطی است، این کار به ویژه در نیشابور که شهری بندری نیست، هیچ توجیح عقلانی ای ندارد. او دراین باره عنوان می نماید: پتروشیمی گازهای مضری دارد و لجن های اسیدی خطرناکی به همراه می آورد و نیز آب فراوانی را می طلبد؛ درحالی که دشت نیشابور منابع آب محدودی دارد. او می افزاید: هم اکنون عمق چاه های عمیق این شهرستان از 120 متر به 370 متر رسیده است و دو شکاف عمیق، یکی در شرق شهرستان به وسعت 17 تا 18 کیلومتر و به عمق چهار متر و یک شکاف در غرب شهرستان به طول 25 کیلومتر ایجاد شده است. این در حالی است که به گفته وی نیشابور پنج منطقه حفاظت شده زیست محیطی را هم در خود جای داده است.

حسینی درباره سرمایه گذاران چینی این پروژه هم می گوید: آن چیزی که از سرمایه گذاری های قبلی چینی ها در شهرستان نیشابور بر می آید؛ از قبیل کارخانجات کارتن سازی و کاشی سازی (که خود البته مضرات زیست محیطی فراوانی را هم به همراه داشته است) این است که تکنیسین های اصلی این پروژه ها همگی چینی هستند و کارگران هم چینی؛ پس عملا هیچ اشتغال زایی ای برای جوانان ایرانی هم صورت نمی گیرد. وی می افزاید: تکنولوژی هایی که از کشور چین به ایران آورده می گردد، استانداردهای لازم و منطبق بر کنوانسیون های بین المللی زیست محیطی را با خود به همراه ندارند.

این کارشناس محیط زیست می افزاید: سیاست های کشور چین کاملا مانند یک کشور استعماری است؛ به گونه ای که صنایع آلوده را به کشورهای دنیا سوم می آورد و در همین زمینه نیروهای کار خودش را هم فعال می نماید؛ درحالی که محصولات نهایی این واحدهای صنعتی هم به چین فرستاده می شوند و در آنجا با تبدیل شدن به محصولات دیگر با قیمتی گزاف تر به کشور برمی گردند. سیاست مداران ما هم خرسند هستند که در راستای اقتصاد مقاومتی سرمایه گذار جذب نموده اند.

دشت نیشابور در نقطه بازگشت ناپذیر

شاهین شفیعی، فعال محیط زیست نیشابوری می گوید: از نظر فعالان محیط زیست اساسا امکان جانمایی صنعتی مانند پتروشیمی در نیشابور وجود ندارد و به عقیده کارشناسان، دشت نیشابور از نظر اکولوژیکی به نقطه بازگشت ناپذیری نزدیک شده است و دیگر امکان پذیرش آسیبی بیشتر را ندارد. وی می افزاید: براساس طرح آمایش سرزمین، نیشابور امکان استقرار واحدهای بزرگ صنعتی و آلاینده را ندارد و پتانسیل این شهر بیشتر در بخش های کشاورزی و به ویژه گردشگری مذهبی و فرهنگی، اکوتوریسم و بوم گردی و واحدهای کوچک صنعتی و صنایع تبدیلی تعریف می گردد.

این فعال زیست محیطی عقیده دارد: تجربه ناموفق استقرار واحدهای صنعتی بزرگ و آلاینده مانند فولاد خراسان و نیروگاه سیکل ترکیبی نشان دهنده این واقعیت است که حضور این صنایع بیشتر از آنکه سودی برای نیشابور و کشور داشته باشد، تخریب و آلودگی محیط زیست را به همراه آورده است.

شفیعی با توجه به مصرف بالای آب در صنایع پتروشیمی یادآور می گردد: هرچند از سمت مسئولان شهرستان گفته شده تأمین بخشی از آب این پروژه به وسیله تصفیه آب فاضلاب شهری تأمین خواهد شد؛ اما باید یادآور شویم با توجه به فرایند کاهش شدید منابع آب های زیرزمینی و از طرف دیگر کاهش نزولات جوّی به دلیل تغییر اقلیم، روزبه روز عرصه آب تنگ تر شده و در آینده ای نه چندان دور، تصفیه فاضلاب برای مصارف شهری و کشاورزی ضرورت پیدا خواهد نمود.

وی در ادامه، خطرات زیست محیطی ناشی از اجرای چنین پروژه ای را بر می شمرد و می گوید: فراوری و مصرف بالای سوخت های فسیلی در واحدهای پتروشیمی باعث انتشار مقادیر زیادی گاز دی اکسیدکربن در اتمسفر خواهد شد که به صورت مستقیم و محلی، بر گرمایش تدریجی اثرات منفی خواهد گذاشت. پدیده گرم شدن و تغییر اقلیم هر چند یک پدیده دنیای است اما تأثیرات آن ابتدا به صورت محلی و منطقه ای بروز می نماید که در تغییر الگوهای بارشی و کاهش نزولات جوی جامد مانند برف، تأثیر بسیار منفی دارد و این یعنی فاجعه.

این فعال زیست محیطی در انتها گفت: حال با توجه به جمیع اثرات مخرب زیست محیطی، واقعا چه اصراری برای استقرار واحد صنعتی آسیب زننده در یک شهر تاریخی وجود دارد؟! آیا نمی گردد برای تأمین اشتغال پایدار و جذب سرمایه گذاری، راه های بهتر و کم هزینه تری را تجربه کرد؟!

به اعتقاد فعالان زیست محیطی راه چاره های جایگزین زیادی برای مرتفع کردن مشکل اشتغال و ایجاد مشاغلی بهتر، وجود دارد که با سرمایه گذاری کمتر، رونق مالی ماندگار را در نیشابور که عنوان میراث فرهنگی یونسکو را هم یدک می کشد، به همراه خواهد آورد. این فعالان زیست محیطی با اشاره به اینکه محمد درویش، دبیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، را از ابتدای این ماجرا در جریان امور قرار داده اند؛ از کلیه مسئولان کشور خواستند جلوی اجرای این پروژه را که باعث نابودی بخشی از هویت و تاریخ ایران می گردد، بگیرند.

چندی پیش هم مسئله احداث کارخانه پتروشیمی در نیشابور، نگرانی بعضی فعالان زیست محیطی شهرستان را به همراه داشته و به همین دلیل آنها بیانیه ای اعتراضی را تهیه و منتشر کردند. در این بیانیه آمده است: دشت نیشابور از نظر اکولوژیکی و بوم شناختی به نقطه بازگشت ناپذیر بسیار نزدیک شده است. فراوری روزانه 2 تن زباله، کاهش شدید سطح آب های زیرزمینی شهرستان، آلودگی آب های سطحی و زیرسطحی، معضل بزرگ فاضلاب شهری و صنعتی، انقراض گونه های گیاهی و جانوری و تخریب زیستگاه ها، تعدی به منابع طبیعی چون تخریب مراتع و کوه خواری و زمین خواری، گسترش و توسعه ناپایدار شهری، گسترش بی برنامه صنایع و استقرار صنایع آلاینده بزرگ صنعتی و... آسیب های بسیار جدی ای به اکوسیستم و چرخه طبیعی و اقلیمی این منطقه وارد نموده است. نتیجه این نوع توسعه ناپایدار باعث تغییر اقلیم و کاهش نزولات جوی، آلودگی هوا، خشک سالی و از بین رفتن چرخه طبیعی زیستی، خشک شدن قنوات و چاه های عمیق و مهاجرت و خالی شدن مراکز روستایی و... شده است. مجموعه این عوامل چشم انداز نگران نماینده ای برای فعالان زیست محیطی شهرستان فراهم آورده است.

حال با توجه به مطرح شدن طرح احداث پروژه مجتمع پتروشیمی در نیشابور، بیم آن می رود اندک داشته های طبیعی باقی مانده با سیری شتابان از بین رفته و این سکونتگاه چند هزارساله برای همواره غیرقابل زیست گردد. ازآنجایی که به نظر می رسد؛ توجیه احداث واحدهای بزرگ و آلاینده صنعتی چون پتروشیمی و فولاد، جذب سرمایه و ایجاد اشتغال در منطقه است، بایستی توجه داشت با توجه به اصل 5 قانون اساسی و همچنین طرح ملی آمایش سرزمین، دشت نیشابور ظرفیت استقرار چنین واحدهایی را نداشته و پتانسیل طبیعی و جغرافیایی آن با توجه به سند چشم انداز 14 4 در بخش های کشاورزی و به ویژه گردشگری و بوم گردی و صنایع کوچک تعریف می گردد. متأسفانه با توجه به تجربه های ناموفق گذشته در زمینه احداث و استقرار چنین واحدهایی در نیشابور، به نظر می رسد همچنان این ایده کهنه و منسوخ که مشکل اشتغال را باید با احداث واحدهای بزرگ صنعتی مخرب و آلاینده مرتفع کرد، در نگاه مدیریتی جامعه و کشور وجود دارد. اما باید دانست با احداث واحدهایی چون پتروشیمی در مقابل ایجاد تعداد محدودی شغل، اکوسیستم و اقلیم این منطقه که عامل بقا و دوام تمدن در طول تاریخ و عامل تداوم حیات امروزی جمعیتی بالغ بر 45 هزار نفر است، با تهدید جدی روبرو خواهد شد.

بدون مجوز محیط زیست پتروشیمی را نمی سازیم

درهمین حال محمدمهدی نوربخش، رئیس اداره محیط زیست شهرستان نیشابور، با اشاره به اینکه هنوز هیچ نامه رسمی از ادارات دولتی درباره پتروشیمی نیشابور به این اداره نرسیده است، دراین باره اضافه نمود: درباره احداث چنین پروژه هایی که ملی هستند، کارشناسان این اداره با آنالیز موقعیت و ابعاد پروژه و همچنین میزان آلایند گی تجهیزات واحد مربوطه، آنالیز های خودشان را انجام می دهند و نتایج آن را به اداره کل محیط زیست استان خراسان رضوی ارجاع می دهند، چنانچه آنها نتوانند تشخیص خودشان را اعلام نمایند، خود سازمان محیط زیست نظرش را اعلام می نماید، درباره پروژه پتروشیمی نیشابور نیز به نظر باید همین شکل عمل گردد. این مسئول دولتی در انتها تأکید کرد: چنانچه هر یک از کارشناسان اداره تحت نظارتش بخواهند له یا علیه این پروژه سخنی بگویند، باید منتظر عواقب آن هم باشند.

در عین حال فرماندار شهرستان نیشابور در یک نشست خبری که روز پنجشنبه هفته گذشته برگزار گردید، با پرسش های زیاد خبرنگاران حاضر در جلسه دراین باره روبرو شد و در پاسخ گفت: این پروژه با بودجه یک میلیاردو 2 میلیون یورویی در حال پیگیری است. درحالی که بودجه عمرانی نیشابور در امسال فقط 22 میلیارد ریال بوده و این مبلغ که به وسیله فاینانس خارجی فراهم شده است، برابر با 25 سال بودجه شهرستان است که باید به آن اهمیت ویژه ای داده گردد. وی همچنین با اشاره به نقدها دوست داران محیط زیست در نیشابور درباره ساخت پتروشیمی، گفت: اگر طرحی پیوست زیست محیطی نداشته باشد، نه تنها مجوز اداره محیط زیست را کسب نخواهد نمود بلکه خود من هم آن طرح را اجرائی نخواهم کرد و قطعا با پروژه های مشکل دار برخورد خواهیم کرد؛ ولی نباید فضا به گونه ای باشد که فرصت از شهرستان خارج گردد.

با وجود مراجعه ما به دیگر مسئولان محلی نیشابور، مسئولان ذی ربط از ارائه هرگونه شرح درباره اجرای پروژه احداث مجتمع پتروشیمی، اجتناب ورزیدند. حال با این شرح باید به انتظار نشست و دید سُمبه کدام طرف ماجرا پرزورتر است؛ دستگاه های دولتی و سرمایه گذاران چینی یا فعالان محیط زیست و میراث فرهنگی؟!

منبع: شرق

دنیای با نشاط مدرسه: دنیای با نشاط مدرسه | وبسایت ملزومات تحصیلی دانش آموزان